ضدآب های دنیای ساعت

ساعت های مچی امروزه به جزو جدایی ناپذیر پوشش رسمی و غیررسمی تبدیل شده اند و گستردگی آنها به قدری است که برای هر پوشش و سبک لباس پوشیدن مدل های مختلف ساعت وجود دارد. این موضوع که با داشتن گوشی موبایل دیگر بود یا نبود ساعت اهمیتی ندارد خیلی عاقلانه نیست، با این حال بسیاری از این شیوه پیروی می کنند، ولی هنگامی که باتری موبایل تمام شود که معمولا همیشه این اتفاق رخ می دهد دیگر از ساعت خبری نخواهد بود. بنابراین اگر به زمان اهمیت می دهید حتما یک ساعت مچی تهیه کنید. هنگامی که از ساعت مدرن صحبت می کنیم نکات مختلفی وجود دارد که شاید اصلا به چشم دیده نشود، یکی از این موارد، «مقاومت در برابر آب» یا «ضد آب» بودن ساعت است.

ساعت های ضد آب از کجا آمد؟

تاریخچه ساعت های مقاوم در برابر آب به دهه 20 میلادی باز می گردد و کمتر از یک دهه پس از آن یعنی سال 1926 میلادی است که کمپانی «رولکس» اولین ساعت ضد آب را مورد آزمایش قرار می دهد که در این بخش مفصل به آن خواهیم پرداخت.

اولین ساعت مردانه که بر روی مچ دست بسته شد به اواخر قرن هجدهم میلادی و جنگ جهانی اول بازمی گردد که دلیل تولید و محبوبیت آن، دست آزاد بودن در هنگام استفاده از ساعت در میدان نبرد بوده است. ساعت های مچی در ابتدا یک جواهر زنانه در نظر گرفته شده و آقایان خیلی به نسخه های اولیه آن توجهی نداشته اند. ظریف بودن، دوام پایین و مقاومت پایین در برابر رطوبت و آب و گرد و خاک از جمله عوامل عدم توجه اولیه به این نوع از ساعت ها بوده است و اگر این مشکلات به مرور زمان رفع نشده بود، هیچگاه ساعت مچی محبوبیت امروزی خود را به دست نمی آورد.

 مهمترین منبع تمامی این مشکلات آب، رطوبت و گرد و خاک بوده که به راحتی از منافذ ساعت عبور کرده و راه خود را موتور پیدا می کرد. اولین برندی که گام های اولیه را در راه رفع این مشکلات و خلق اولین ساعت مچی ضدآب برداشت، کمپانی «رولکس» و موسس مبتکر آن «هانس ویلسدورف» بوده است.

یکی از واضح ترین و آسان ترین راه برای حل مشکل نفوذ آب، استفاده از یک قاب اضافی بر روی قاب اصلی ساعت بوده که اولین نمونه آن «رولکس هِرمتیک» یا «سابمارین» مربوط به سال 1922 است، که البته نباید با ساعت معروف «سابمارینر» که سه دهه بعد به بازار عرضه شد اشتباه شود. مشکل اصلی ساعت ها ضدآب اولیه این بود که هر زمان که ساعت به کوک کردن نیاز داشت، قاب بیرونی ساعت باید به کلی برداشته می شد و علاوه بر این قاب بیرونی، ساعت را بسیار بزرگ و ضخیم می کرد و این برای ساعت مچی یک ضعف بزرگ بود.

 تنها راه این بود که تمامی ساز و کار قاب ساعت پیشین در قالب یک قاب عرضه شود. «فرانسوا بورژل» استاد قاب سازی اهل ژنو در سال های 1891 و 1903 میلادی دو طرح قاب را به نام خود ثبت می کند و مهمترین نکته آنها حذف قاب بیرونی و رسیدن به سطحی از عایق بودن در یک قاب است. مدل قاب 1903 او بسیار به ساعت های امروزی شبیه است، به این ترتیب که یک حلقه باریک دور موتور و فضای بین شیشه و قاب قرار می گیرد و درب پشتی نیز به همین ترتیب به بدنه ساعت پیچ می شود. بسیاری از برندها نظیر «IWC» و «لونژین» از قاب ابداعی «بورژل» برای ساعت های خود بهره گرفتند اما همچنان یک مشکل مهم باقی مانده بود، عایق بندی تاج یا پیچ تنظیم ساعت.

 ایده اولیه یا حداقل اولین ثبت اختراع  در رابطه با تاج ضدآب متعلق به «پل پِرِگو» و «ژرژ پِره» است که در اکتبر سال 1925 به ساعت های ضدآب آن زمان اضافه شد. البته این مدل از عایق بندی اشکالاتی داشت که بعدها برطرف شد. در اینجا باز هم نام «هانس ویلسدورف» کمپانی رولکس نقش مهمی در رفع اشکالات دارد. او با دیدن پتانسیل های طرح طراحان گفته شده و ترکیب آن با طرح خود، اولین ساعت ضدآب واقعی را طراحی کرد. او حق ثبت اختراع سوئیس پل پرگو و ژرژ پره را خریداری و در سال 1926-27 اختراع جدید خود در ایالات متحده، انگلستان و آلمان به ثبت رساند.

کدام برندها ساعت ضدآب تولید کردند یا ساعت ضدآب چگونه جهانی شد؟

طبیعی است که با تمامی تفاسیر گفته شده اولین نمونه از ساعت ضدآب واقعی توسط رولکس به بازار عرضه شده باشد. رولکس طراحی تکمیل شده تاج و طرح اصلی قاب خود را با نام  رولکس «اویستر» به بازار عرضه کرد. ساعت اویستر دستاورد بزرگی بود اما هنوز شک و تردیدهای بسیاری در رابطه با این ساعت در منظر عمومی وجود داشت.  در سال 1927 یک وضعیت ایده آل رخ داد و و ویلسدورف هوشمند بلافاصله از این موقعیت بهره گرفت. در آن زمان منشی جوان انگلیسی و شناگر فواصل طولانی، «مرسدس گلایتز» تصمیم گرفت که برای دومین بار سراسر کانال مانش یا کانال انگلیس را شنا کند. چرا دومین بار؟ زیرا رکورد او در بار اول که در مجموع 15 ساعت بود توسط شناگر دیگری شکسته شده بود.

این رویداد در آن زمان سر و صدای زیادی بر پا کرد و به همین دلیل ویلسدورف تصمیم گرفت که بخشی از این جریان رسانه ای باشد. جریان به اینجا ختم شد که شناگری که مدعی شکستن رکورد مرسدس بود درغگو از کار درآمد و اصلا این مسیر را شنا نکرده بود و این امر باعث شد که رسانه ها رکورد مرسدس را هم زیر سوال ببرند. داستان به اینجا ختم شد که در تلاش دوم مرسدس به همراه ساعت رولکس به شنا پرداخت اما کانال را به طور کامل طی نکرد. چند روز بعد داستان شنای او به همراه ساعت رولکس به صفحه اول «دیلی میل» راه یافت و از این طریق توجه عمومی به اولین ساعت ضدآب واقعی جلب شد. برای تبلیغات بیشتر ویلسدورف ساعت رولکس اویستر را در فروشگاه های عرضه کننده در تنگ ماهی پر از آب قرار داد. تمامی این تلاش ها باعث شد که رولکس و ساعت ضدآب آن قدم های اولیه جهانی و همه گیر شدن را بردارد، این روند تا به امروز همچنان ادامه دارد و رولکس به درخشان ترین نام و یکی از قله های دنیای ساعت سازی تبدیل شده است.

در حوالی دهه سی میلادی دو برند معتبر«امگا» و «کارتیه» به این بازار جدید وارد شدند. حتی در آن زمان نیز کارتیه و برند آن به ساعت پادشاهان، خاندان سلطنتی و قشر نخبه جامعه شهره بود. داستان از این قرار است که کارتیه در سال 1932 از سوی «تَمی اِل گلائویی» یا «پاشای مراکش» یک سفارش ویژه ساعت دریافت می کند.

درخواست پاشای مراکش این بوده که در شنای گاه به گاه خود یک ساعت ضد آب به دست داشته باشد. این ساعت پس از تولید اولیه، در سال های 1943 و 1985 نیز با طراحی جدید به بازار عرضه شد و امروزه ساعت ضد آب « Pasha de Cartie» از ساعت های نمادین برند کارتیه به حساب می آید و البته از اولین نمونه های ساعت مچی ضدآب هم محسوب می شود.

امگا به صحنه وارد می شود؛ از ضدآب تا غواصی

در حوالی دهه 20 میلادی، غواصی فعالیتی صرفا علمی و دارای دلایل نظامی بود ولی بعد از آن کم کم به لطف وسایل طراحی شده ویژه غواصی  توسط «ایو لو پریور» در سال 1926 و پس از 1933 به فعالیتی تقریبا همگانی تبدیل شد. با همگانی شدن این فعالیت در سال های بعد، امگا نیز تصمیم گرفت که به بازار ساعت های ضدآب با نگاهی حرفه ای تر وارد شود. اولین ساعت ضدآب این برند امگای «مارین» است. به دلیل اینکه گواهی ثبت اختراع ساعت ضد آب با قاب منفرد در اختیار رولکس بود، امگا بار دیگر استفاده از دو قاب را در دستور کار خود قرار داد و از این طریق اولین ساعت ضد آب این برند و مهم تر از آن اولین ساعت غواصی متولد شد. علاوه بر این امگای مارین اولین ساعت با شیشه یاقوت مصنوعی است و در عایق بندی آن از نوارهای چرمی استفاده شده که امگا ادعا می کند مقاومت بسیار بالایی در برابر آب شور دارد. امگا برای تبلیغات ساعت خود راهی به نسبت مشابه با رولکس در پیش گرفت. در سال 1936 این ساعت به مدت چند دقیقه در آب داغ با حرارت 85 درجه سانتی گراد قرار گرفت و پس از آن فورا در آب دریاچه ژنو به عمق 70 متر و دمای 5 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه فرو برده شد. پس از این آزمون دو ساعت مارین و یک ساعت به صورت قاب بدون اجزای درونی با سلامت کامل از آب خارج شد و هیچ اثری از نفوذ آب در آنها دیده نشد.

ایتالیایی ها هم حرف هایی برای گفتن دارند

در میان اولین ها و یکی از منحصربفردترین برندهای دنیای ساعت، «پانرای» است. ورود این برند به دنیای ساعت های ضدآب از آنجا آغاز می شود که پانرای در ابتدای فعالیت خود برای «رجینا مارینا» یا نیروهای ویژه غواصی نیروی دریایی ایتالیا وسایل و تجهیزات غواصی طراحی کرده است. وقتی صحبت از ساعت و استفاده آن توسط نیروی دریایی می شود، پانرای به سراغ رولکس می رود. در ابتدای فعالیت موتور و در برخی موارد قاب ساعت پانرای توسط رولکس تامین شده است. پانرای یکی از پیشگامان استفاده از مواد خاص در تولید ساعت است. رادیوم که کشف پیر و ماری کوری در سال 1898 است کمتر از 20 سال بعد توسط «گویدو پانرای» مورد استفاده قرار گرفت. او ترکیبی از رادیوم، برومید، سولفید روی و فسفر و مزوتلیوم را به ثبت رساند که برای درخشندگی و دیده شدن عقربه ها و نشانگرهای ساعت به کار گرفته می شود. البته پس از شناخت بیشتر رادیوم و خطرات آن استفاده از این عنصر در دهه 50 میلادی در دنیای ساعت سازی ممنوع شد. اگرچه رولکس تولید کننده اولین ساعت ضدآب در دنیاست، با این حال این پانرای بود که توانست این ضد آب بودن را به طور جدی در ساعت های غواصی به کار بگیرد.

لوکس بودن و زیبایی در کنار ضدآب بودن

از آنجا که ساعت های ضدآب تنها برای موارد غواصی مورد استفاده قرار نمی گیرند، برندها تصمیم گرفتند که المان های لوکس بودن را در ساعت های ضدآب خود به کار بگیرند. برند سوئیسی «بلنک پین» از اولین برندهایی است که ساعت های ضدآب را به شکل لوکس به بازار عرضه کرد. ساعت معروف این برند «فیفتی فاتوم» یا به اختصار «اف اف» که در ابتدا مخصوص غواصی طراحی شده بود در نسخه های جدیدتر با ظاهری لوکس به بازار عرضه شد.

در سال 1954 یک سال پس از خلاقیت «بلنک پین»، رولکس ساعتی را به بازار عرضه می کند که تا به امروز شناخته شده ترین ساعت از نظر نام و ظاهر و البته تقلیدپذیرترین ساعت جهان بوده است. بله منظور رولکس «سابمارینر» است.  این ساعت در 60 سال گذشته بارها در طراحی های مختلف و نمونه های لوکس به بازارعرضه شده است. رولکس «اویستر» و «Deep Sea» نیز از دیگر انواع ساعت های ضدآب رولکس است که شهرت جهانی داشته و در انواع لوکس و با سنگ های قیمتی به بازار عرضه شده اند. ساعت  «Deep Sea» رولکس از بهترین ساعت های غواصی نیز محسوب می شود که در آخرین چالش خود به همراه «جیمز کامرون» به اعماق دریا رفت و توانست فشار 1200 برابر سطح زمین را تحمل کند.